CLASSIFICATION AND COMPARATIVE LINGUISTIC ANALYSIS OF ORNITHONYMS (BIRD NAMES) IN TURKISH MANUSCRIPTS OF THE 11TH-14TH CENTURIES (ON THE EXAMPLE OF THE MANUSCRIPTS "TARJUMON TURKIY" AND "DIVAN LUGAT AL TURK")
DOI:
https://doi.org/10.37547/mesmj-V6-I1-35%20Abstract
This article provides a comparative linguistic analysis of the names of animals belonging to the families of sparrows, falcons, wrens, geese, vertebrates, chickens, and pheasants found in ancient Turkic manuscripts of the 11th-14th centuries, including Makhmud Kashgari's "Divan lugat al turk" (Turkish Dictionary) as well as "Tarjumon turki" (Turkish Dictionary), and discusses their adequate translations into modern English. Those of these zoonyms that came in the form of a complete dictionary were translated and comparatively analyzed, while those that came in the form of proverbs, wisdom, and poetic fragments, which are considered literary genres, were enriched with detailed explanations and definitions. The lexical and semantic features of animal names, in particular ornithonyms (bird names), taken from the manuscripts for comparative analysis are covered in detail. In the comparative analysis, especially in the most accurate translation into English, an English dictionary dedicated to the etymology of ancient Turkic languages was used.
Downloads
References
Usher, M. B. Wildlife conservation evaluation: attributes, criteria and values. London, New York: Chapman & Hall, 1986. ISBN 978-94-010-8315-7
D.Ismoilova, “Tilshunoslikda zoonimlar tadqiqi” (scientific article) Research and Education scientific journal Impact factor 2023: 5.789 ISSN: 2181-3191 https://t.me/ResearchEdu_Journal 67. p.
Abdushukurov. B, “XI-XIV asrlar turkiy yozma manbalar tilidagi zoonimlar” nomli diss. Ozbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi X.S.Sulaymonov nomidagi qo’lyozmalar instituti. – 1998, Toshkent. 7 b
Mуталлибов. С, (таржимон ва нашрга та нашрга тайёрловчи) Маҳмуд Қошғарийнинг “Девону луғотит турк (Туркий сўзлар девони)” қўлёзмаси, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси A.С. Пушкин номидаги тил ва адабиёт институти ва Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси нашриёти, II том, №: 81. Тошкент. 1963. 6 b.
- G’.Boboyorov, “Oltin bitiglar”, “Mahmud Qoshg’ariyning “Devonu lug’otit turk” asarining op’zbekcha o’girmalaridagi ayrim yanglish ochiqlamalar to’g’risida. (2023), 111 p. O’zbekiston respublikasi Fanlar Akademiyasi Milliy arxeologiya markazi. “Mashhur-Press” bosmaxonasi, Toshkent. ISSN 2181-9238
M.Xudoyberdiyeva, “O’zbek tilida zoonimlar masalasi” nomli ilmiy maqola, Journal of universal science research. Urganch, - P 199. ISSN (E): 2181-4570
Зохидова Т.З. Зоология энциклопедияси. Қушлар. – Тошкент, 1957; Базарова Д.Х. Народно-этимологическом осмысления некоторых звукоподражательных названий птиц в узбекском языке// Сов.Тюркология, –Ташкент, 1975. – №5; Базарова Д.Х. История формирования и развитие зоологических терминологии узбекского языка (на материале птиц) – Ташкент: Фан, 1978; Абдурахмонов H. Парранда номларини билдирадиган қўшма сўзлар ва уларнинг маъноси, стилистик хусусиятлари // Ўзбек тили грамматик қурилиши ва стилистикаси масалалари (илмий мақолалар тўплами). – Самарқанд: СамДУ нашри, 1993; Абдушукуров Б. ХI-ХIV аср туркий ёзма обидалар тилидаги зоонимлар: Филол. фан. номз... дисс. автореф. – Тошкент, 1998; Йўлдашева Д.Б. Ўзбек тилида орнитонимларнинг лисоний тадқиқи: Филол. фан. бўйича фалсафа д-ри... (PhD) дисс. автореф. – Самарқанд, 2019; Тошева Д.А. Зооним компонентли мақолларнинг лингвокультурологик хусусиятлари: Филол. фан. бўйича фалсафа д-ри... (PhD) дисс. автореф. – Тошкент, 2017; Азамов О.Б. Немис ва ўзбек тилларида зоонимик компонентли фразеологик бирликларнинг структурал-семантик чоғиштирма таҳлили (ўқув луғат тамойиллари): Филол. фан. бўйича фалсафа д-ри... (PhD) дисс. автореф. – Андижон, 2022.
Mуталлибов. С, (таржимон ва нашрга тайёрловчи) Маҳмуд Қошғарийнинг “Девону луғотит турк (Туркий сўзлар девони)” қўлёзмаси, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси A.С. Пушкин номидаги тил ва адабиёт институти ва Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси нашриёти, I том, №: 81. Тошкент. 1963. 170, 83, 34, 69, 72 - bb.
Юнусов. A, (нашрга тайёрловчи) “Таржумон” XIV аср ёзма обидаси, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси A.С. Пушкин номидаги тил ва адабиёт институти. Ўзбекистон “ФАН” нашриёти. 1980. 37, 36, 60, 61, 34, 38, 27, 10, 25, 29 –bb.
G.Clauson, “An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish”, 1972. Oxford at the Clarendon press, Glasgow. 763, 273, 423, 126, 837, 653, 713, 318 – pp. ISBN 109634812686
Мадвалиев. A ва бошқалар, “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”, Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси, Алишер Навоий номидаги тил ва адабиёт институти, “Ўзбекистон миллий энсиклопедияси” давлат илмий нашриёти, Тошкент. 2021. 255, 200, 83, 510, 304, 377, 452, 108, 376, 394, 172, 345, 224, 130, 246, 183, 556, 205, 203 –bb.
Mayor. M, “The Longman Dictionary of Contemporary English” (LDOCE5), Pearson Education Limited, the fifth edition. England, 2009. ISBN 9781408215333
Mуталлибов. С, (таржимон ва нашрга тайёрловчи) Маҳмуд Қошғарийнинг “Девону луғотит турк (Туркий сўзлар девони)” қўлёзмаси, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси A.С. Пушкин номидаги тил ва адабиёт институти ва Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, Ўзбекистон ССР Фанлар академияси нашриёти, III том, №: 81. Тошкент. 1960. 132, 155, 158, 189, 228, 250, 258, 240, 259, 292, 193, 425, 257, 392, 256, 64, 238 - bb.
M.Tadjiyeva, “Zoonim komponentli frazeologik birliklar tadqiqi”, Mediamakonda til, tahrir va tarjima muammolari. Termiz, 2024. – p 227.
Ўзбекистон Миллий Энциклопедияси, «Ўзбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти Тошкент. 2005. “М” ҳарфи. 891 b.
M.W.Cornog, A.K.Harris & A.West, “Merriam Webster’s Dictionary and Thesaurus”, Massachusetts, 2014.- Revised and updated edition ISBN: 978-0-87779-863-7
INTERNET SOURCES
https://www.ajhuman.uz/article/405791065877/abstract
https://researchedu.org/index.php/iclt/article/view/2734
https://researchedu.org/index.php/iclt/article/view/2734/3223
https://journal.fdu.uz/index.php/sjfsu/article/view/5017
www.Merriam-Webster.com
www.goldenscripts.navoiy-uni.uz
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 A’zamkhon Sobitov

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.